BIODIVERSITEITSCRISIS
De afgelopen decennia hebben de verstedelijking van ons agrarisch landschap, het gebruik van pesticiden, over-bemesting, de verdere industrialisering, ontbossing en de globalisering van de economie, nefaste gevolgen teweeg gebracht aan de biodiversiteit. Zo zijn vandaag de dag 1 op de 3 van de gekende soorten in Vlaanderen met uitsterven bedreigd. Daarmee wordt de veerkracht van ons dierbaar ecosysteem steeds onstabieler.
Het huidig landbouwmodel heeft de afgelopen eeuw gezorgd voor een extreme daling (men schat zo ‘n 75%) van de genetische diversiteit van landbouwgewassen. Terwijl vroeger tienduizenden soorten en rassen voor onze voedselvoorziening instonden, zorgen vandaag de dag amper 120 soorten voor 90% van de voedselproductie wereldwijd. Dat zijn zorgwekkende cijfers die aantonen dat ons landbouwsysteem enorm kwetsbaar geworden is. Hoe diverser een ecosysteem is, hoe veerkrachtiger het zal zijn. Dat geldt ook voor een landbouwsysteem, wat in principe afhankelijk is van het ecosysteem. Wij zijn van mening dat zaden behoren tot het gemeenschappelijk erfgoed. Ze zouden dus beschermd moeten worden en beschikbaar moeten zijn voor iedereen.
NATUURLIJK TUINIEREN
Ook de hedendaagse kijk op tuinieren vormt een grote bedreiging voor onze biodiversiteit. De keuze voor een handjevol plantensoorten waarvan het overgrote deel exoten zijn, maakt dat onze tuinen gedegradeerd zijn tot kleine eilandjes niemandsland. Daarom besteden we in onze plantenfiches extra aandacht aan de ecologische waarde van planten en bieden we bijvoorbeeld geen invasieve exoten aan.
Gelukkig kunnen we samen iets doen aan de biodiversiteitcrisis. Kleine ingrepen op onze directe leefomgeving kunnen al heel wat betekenen voor de natuur. Door te tuinieren met de natuur mee in plaats van tegen de natuur in, kunnen we onze tuintjes omvormen tot een aards paradijs. Bovendien zal je beduidend minder werk hebben aan een natuurlijke tuin dan aan strak opgekuiste perkjes. Wat goed is voor de natuur, is goed voor de mens!
TIPS VOOR EIGEN TUIN
Hieronder vind je enkele tips voor een natuurvriendelijke tuin gevolgd door enkele interessante websites:
Maai niet heel je tuin kort, maar biedt ruimte voor insecten om hun eitjes te leggen. Maai bijvoorbeeld enkel gazon dat je dagelijks betreedt en laat het deel eromheen een bloemrijk grasland worden. Zo heb je minder werk en kun je genieten van de bloemenpracht!
Streef naar zo veel mogelijk inheemse planten. Veel insecten leven namelijk in symbiose met specifieke planten. Zo legt bijvoorbeeld de Dagpauwoog haar eitjes enkel en alleen op brandnetels. Zonder brandnetels dus geen Dagpauwogen. Het voordeel van inheemse planten is dat ze aangepast zijn aan ons klimaat en dus het minste onderhoud vragen.
Streef naar diversiteit. Hoe meer inheemse plantensoorten aanwezig zijn in je tuin, des te aantrekkelijker je tuin wordt voor insecten en andere dieren.
Creëer gelaagdheid in je tuin. De strooisellaag, kruidlaag, struiklaag en boomlaag bieden elk een uniek habitat voor diverse soorten. Zo dient bijvoorbeeld een struik of haag als nestplaats voor vogels, terwijl de bloemen van de kruidlaag nectar leveren aan insecten. Die dienen op hun beurt weer als voedsel voor de vogels.
Breng water in je tuin. Je zal je verbazen over wat een kleine poel kan betekenen voor de biodiversiteit. Een poel is niet alleen een woonplaats voor vele amfibieën, maar ook een drink- en badplaats voor vogels, zoogdieren en insecten. Daarbovenop heb je steeds een waterbron in de buurt om je planten door droge zomers te helpen.
Ook reliëf in je tuin kan interessant zijn. Ga niet alles afvlakken. Veel bijen nesten bijvoorbeeld op warme droge zandhellingen.
Ruim je tuin niet te grondig op. Heel veel dieren en ook heel wat paddenstoelen leven van dood organisch materiaal. Zo overwinteren salamanders graag onder enkele houtblokken en egels houden hun winterrust in een hoop afgevallen bladeren. Vogels komen in de winter op uitgebloeide borderplanten naar zaadjes zoeken, terwijl insecten in de holle stengels overwinteren. Afgevallen bladeren beschermen bovendien de bodem tegen uitdroging en creëren een natuurlijke humuslaag die op zijn buurt weer als voeding dient voor je planten. Kortom: minder werk zorgt voor meer leven!
Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dat klinkt logisch, maar particulieren vormen nog steeds een heel belangrijke gebruikersgroep van bestrijdingsmiddelen.
Beperk verlichting in je tuin en gebruik indien nodig slimme verlichting die enkel brandt wanneer het nodig is.
Beperk het gebruik van synthetische zepen bij het wassen van je auto en de ramen van je huis. Veel daarvan spoelt weg en vergiftigd het milieu.
Beperk verhardingen. Een terras en tuinpad zijn handig, maar houd hun oppervlakte beperkt. Werk zo veel mogelijk met waterdoorlatende materialen of gebruik graspaden om door je tuin te wandelen. Zo kan het water in de bodem infiltreren en vermindert de noodzaak om je planten water te geven.
Ook in een nette tuin kan je met genoeg variatie in de begroeiing wonderen doen voor de biodiversiteit.
Stimuleer anderen voor een kleurrijke en diverse tuin. Laat mensen zien dat een wildere tuin ook een mooie tuin kan zijn. Dat al die enge insecten ook mooie beestjes kunnen zijn. Sterker nog, dat ze nodig zijn voor ons eigen voortbestaan.
www.ecopedia.be
www.natuurpunt.be
www.velt.be
www.drachtplanten.nl
www.vlinderstichting.nl
www.milieurapport.be
www.vlaanderen.be/inbo/rode-lijsten
ontmoetingsplein Lentedreef @Provenciaal domein Kessel-Lo